Święta:
Religijność Galii objawia się nie tylko wystawnymi ołtarzami i świątyniami. To przede wszystkim liczne święta. Uwielbiam te dni, gdy mieszkańcy prowincji się radują, czcząc bogów. Pogoda wówczas zawsze dopisuje, ofiary zostają przyjęte a bogowie łaskawie spoglądają na mnie.

 

Do tych najpopularniejszych obchodzonych w Galii należą:

- Neptunalia w Iuliobonie – dawno, dawno temu, gdy żyła nasza kwestor Lidia Vinicia. Oby obecni urzędnicy nie zaniechali tego procederu…wszak ważne jest przebłaganie Neptuna, by uspokajał galijskie rzeki.

- Święto Ceres w Condevicnum  - urządzane co roku przez tamtejszą prefekt Ierene Ordovices. Tak to się spodobało naszemu zacnemu Colegium Pontificum, że w ramach nagrody za zaangażowanie religijne, została mianowana sacerdosem tego bóstwa.

- Sylwana w Gesoriacum - niektórzy powiadają, że nawet czarny kot został złożony w ofierze. To dobrze...przynajmniej nikomu nie przetnie już drogi.


Zobacz też jak bogaty jest mój kalendarz.

ZIMA

Ludi Faunalia [nony grudniowe]

Pierwszym świętem w okresie zimy są Ludi Faunalia poświęcone pasterskiemu bogowi Faunem zwanemu – jest to święto wiejskie, podczas którego cieszy się i raduje po trudach całego roku cała społeczność wiejska i miejska (wszak mieszczanie także coś jeść muszą, zatem dziękować jest za co) łącznie z niewolnikami.

Ludi Saturnalia [idy grudniowe]

W okresie tuż po Idach miesiąca december przypadają Ludi Saturnalia ku czci boga Saturna na pamiątkę złotego wieku, któremu ten bóg patronował. I tak jak podczas złotego wieku, tak i podczas tych świąt nie ma człowieka bogatego i niewolnika, wszyscy są równi i każdy ma pełną swobodę, także słowa, toteż niewolnicy mogą do woli żartować ze swych panów – są to święta pełne swobody, zabaw, wesołości, uczt publicznych i prywatnych, do których wstępu nikt nie broni. Podczas Saturnaliów jest zwyczaj obdarowywania się podarkami.

Natalis Solis Invieti [25 grudzień]

Wreszcie w dzień 25 miesiąca december jest święto Natalis Solis Invieti – święto boga słońca, bardzo uroczyście obchodzony. W tym dniu wyznawcy Mitry, staroirańskiego boga słońca i obfitości, którego wyznawców nie brakowało w Lugdunum, świętowali jego odrodzenie.

Nowy rok [kalendy styczniowe]

W kalendy miesiąca Ianuarius obchodzimy Nowy Rok, dzień pełen wróżb i przepowiedni, nadziei i planów na nadchodzący rok. Każdy składa ofiary i ślubuje dary na okoliczność przyszłych zdarzeń wedle własnego uznania.

Ludi Paganalia [24-25 styczeń]

W dniach 24 – 25 miesiąca Ianuarius obchodzimy dzień zasiewów ku czci boga Tellus (ziemia) i Cerery (zboża i urodzajnych pół) czyli Ludi Paganalia. Tellus’owi ofiarujemy w darze wieprza, zaś Cererze orkisz. Po tym święcie rozpoczynają się prace na polach.

Ludi Lupercalia [idy lutowe]

Święto pasterskie Ludi Lupercalia obchodzone było w Idy miesiąca Februarius. W tym dniu składano ofiary na wzgórzu kapitolskim (tam, gdzie stoi świątynia ku czci Jowisza Gromowładnego), z kozła, kiedy według tradycji w tym dniu wilczyca miała wykarmić po raz pierwszy Romulusa i Remusa, po czym kapłani zrzeszeni w Kolegium Lupercalia obiegają dookoła wzgórze uderzając przechodniów rzemieniem z zabitego w ofierze zwierzęcia (był to obrzęd czyszczenia, któremu dobrowolnie poddawały się kobiety, by w ten sposób zabezpieczyć się przed urokami oraz bezpłodnością).

Ludi Feralia [21 luty]

Dnia 21 miesiąca Februarius są Ludi Feralia – dzień zmarłych, gdzie dbano o przychylność duchów zmarłych ofiarując w darze wino, oliwę i krew zabitych zwierząt.

Ludi Ecuria [27 luty]

W dniu 27 miesiąca Februarius odbywają się uroczystości na cześć czołowego celtyckiego boga Teutates, zaliczanego do trójki głównych bóstw celtyckich, odpowiednik Rzymskiego Marsa. Zapewniał on pomyślność w bojach, a także troszczył się o miasto jako całość. W tym czasie w Rzymie obchodzono święto Ludi Ecuria. W programie były wyścigi konne na Placu Marsowym.

WIOSNA

Matronalia [marzec]

Dzień Matki również był obchodzony w czasach antycznych w kalendy miesiąca Martius, były to Matronalia, święto bogini Junony, patronce światła i szczęśliwych narodzin.

Ludi Equirria [dzień przed Idami marcowymi]

W dzień poprzedzający Idy Marcowe obchodzono święto Galijskiej bogini Epony (imię oznacza klacz), przedstawianej jako naga dziewica prowadząca za uzdę narowistego ogiera lub dosiadająca konia, były to Ludi Equirria, odbywały się tego dnia kolorowe korowody z dziewicą – oczywiście nagą - imitującą boginię prowadzącą ogiera na ofiarę, by później stawić się na wyścigi konne obchodzone w amfiteatrze w Circus Lugdunum. Była bogiem urodzaju i obfitości (w pozie dosiadającej konia trzymała w ręku róg obfitości lub kwitnącą gałązkę jabłoni). Była też oczywiście patronką koni, ulubionego zwierzęcia domowego Galów, hodowanego na wielką skalę w Galii. Bogini ta była jedynym, uznanym przez Rzymian bogiem Celtów w panteonie bogów Rzymskich.

Ludi Liberalia [17 marca]

W dniu 17 marca były Ludi Liberalia, święto to łączyło się z świętem rodzinnym, gdzie byli dorastający młodzieńcy, bowiem fetowano boga Liber – Bachus dający swobodę – chłopcy, którzy ukończyli 17 lat byli w tym dniu zapisywani na listę obywateli, tym samym jako pełnoletni zyskiwali prawa obywatelskie, a później, pod wieczór była obowiązkowa popijawa, mamy zostały w domu

Quinquatrus Maiores [19-23 marca]

Święto artystów, rzemieślników i młodzieży szkolnej, są to Quinquatrus Maiores święto Minerwy. W pierwszym dniu składano w ofierze bogini placki, oliwę i wino, a w następnych dniach odbywały się popisy recytatorskie i poetyckie. Młodzież szkolna ma w tych dniach wolne od nauki – jak bardzo jesteśmy antyczni to nawet nie mamy pojęcia (dzień wagarowicza).

Święto bogini Kybele [21 marca]

Główne święto małoazjatyckiej bogini Kybele, która patronowała płodności I odradzającej się przyrodzie, Magna Mater, Wielka Matka Bogów. Kult Kybele istniał w Rzymie od czasów wojen punickich, stąd też do koloni Rzymskiej jaką jest Lugdunum znaleźli się również wyznawcy tej bogini. Kult Kybele należał do religii monoteistycznych (jednakże cesarze popierali wyznawców, niektórzy sami nimi będąc, kult był pełen głębokiej mistyki i wartości moralnych, towarzyszyły im tajemnicze misteria, dostępne jedynie dla wyznawców).

Ludi Vens Verticordia [kalendy kwietnia]

Święto poświęcone kobiecie, są to Ludi Vens Verticordia, Wenus Odmieniająca Serca, bogini zgody i powodzenia w małżeństwie, bogini pozytywnej strony miłości, była również boginią zgody w małżeństwie. Ponadto chroniła kobiety przed grzeszną miłością.

Ludi Ceriales [12 kwietnia]

w dniu 12 kwietnia w Lugdunum świętowano celtyckiego boga Sylwana, opiekuna lasów i upraw. Modlono się do Sylwana o udane zbiory. W tym samym czasie w Rzymie obchodzono Ludi Ceriales ku czci bogini Cerery. Mamy tutaj przykład Rzymskiej tolerancji oraz antycznego synkretyzmu, dającego obraz jednego boga w drugim.

Ludi Fordicalia [idy kwietniowe]

Jest to okres, kiedy budzi się przyroda do życia, zasiewy zaczynają kiełkować i aby zapewnić obfity plon płodom rolnym czczono w tym dniu Tellus Mater (Matka Ziemia) i składano jej w ofierze cielną krowę.

Ludi Perilia [21 kwietnia]

W tym dniu obchodzimy pasterskie święto Ludi Perilia, kapłani składali wtedy bezkrwawe ofiary z placków, mleka i innych wiejskich produktów.

Ludi Vinalia [23 kwietnia]

Święto bogini Wenus Ludi Vinalia, kiedy to przy drzwiach świątyni Wenus kapłani składali ofiarę Jowiszowi na pomyślność zbiorów winogron z wnętrzności psa, aby zapobiec niesprzyjającej pogodzie w konstelacji psa – święto zabawy, swobody, radości, śpiewu i degustacji win. Podczas tego święta kurtyzany największe czcicielki Wenus pochodzącej tańczyły zupełnie nago na oczach wszystkich przy świątyni – kult Wenus właśnie tego dnia rozświetla się najmocniej.

Ludi Floralia [28 kwietnia]

Wiosenne święta wiejskie zamykają Ludi Floralia, ku czci bogini Flory, bogini wiosny, kwiatów i roślinności, obchodzone w dniu 28 kwietnia. Było to bardzo frywolne święto podczas którego odbywały się przedstawienia teatralne, występy mimów i heter, które pod koniec widowiska musiały się na życzenie widzów rozbierać.

Święto Belenosa [kalendy majowe]

W wigilię kalendy miesiąca maja obchodzono galijskie święto boga Belenos, utożsamianego z Apolinem, który dla Rzymian był bogiem światłości, wzniosłym władcą muz zsyłającym natchnienie poetom, opiekunem muzyki, tańca i innych sztuk pięknych. Posiadał nie tylko moc wieszczą, ale i uzdrawiającą. Święto to połączone było z całonocnym czuwaniem przy ogniskach, śpiewem, tańcami i innymi igraszkami (w Irlandii nazywało się świętem Beltaine, luźny odpowiednik słowiańskiej nocy świętojańskiej).

Ludi Sevirales [12 maja]

Ważne święto ustanowione przez Augusta odbywało się 12 maja, były to bowiem Ludi Sevirales ku czci boga Mars Ultor Marsa Mściciela, ku pamięci pomsty zadanej przez Oktawiana mordercą Caesara, tego dnia występowało sześć oddziałów konnicy, z których każdy miał swego dowódcę i stąd nazwa święta (sex – sześć, vir – mąż, dojrzały mężczyzna).

Święto Esusa [idy majowe]

Idy miesiąca Maja poświęcone były poświęcone bogom handlu i opiekunom w podróży. Merkury był patronem tego dnia, jednakże w Galii czczono boga Esus, jednego z czołowych bóstw galijskich. Według mitologii celtyckiej bóg ten był patronem rzemiosła, handlu oraz dobrych stosunków międzyludzkich. Ponadto był przewodnikiem na drogach i w podróżach. Przedstawiano go najczęściej jako drwala ścinającego drzewo, jego ulubionym zwierzęciem był dzik. Caesar w swoim pamiętniku zanotował, że Galijczycy „spośród bogów czczą nade wszystko Merkurego i jego wizerunki są najliczniejsze” (Cezar nie nazywał bogów galijskich ich imionami, przydawał im nazwę odpowiedników rzymskich).

Ludi Ambarvalia [27-30 maja]

W dniach 27 – 30 maja obchodzone było Ludi Ambarvalia ku czci boga Marsa, Cerery i Dei, stanowi ono święto obchodzenia pól, kapłani składali w tych dniach ofiarę odpowiednio z świnii, owcy i byka.

LATO

Ludi Piscatorii [nony czerwca]

W nony miesiąca czerwca obchodzimy Ludi Piscatorii, święto ku czci Neptuna, szczególnie uroczyście obchodzone przez rybaków, kapłani składają ofiarę w owoców morza i rzek.

Ludi Vestalia [9 czerwca]

Święto państwowe obchodzimy w dniu 9 czerwca, kiedy to świętujemy Ludi Vestalia, gdyż święty ogień w świątyni tej bogini Westy był niejako symbolem państwa i jego trwałości, uroczystości miały bardzo oficjalny i podniosły charakter. Ponadto rodzina jest podstawą każdego zdrowego społeczeństwa, toteż było to również święto poświęcone rodzinie, bowiem Westa była zarazem boginią powodzenia w małżeństwie, zgody małżeńskiej i opiekunki ogniska domowego.

Święto bogini Artio [idy czerwcowe]

W Idy miesiąca czerwca fetujemy święto celtyckiej bogini Artio, patronującej wszelkiej naturalnej, nie zmienionej przez człowieka, roślinności, w tym lasów, borów i puszcz oraz ich owoców. Przedstawiano ją najczęściej jako siedzącą na tronie, a przed nią stoi na dwóch łapach niedźwiedź patrzący na boginię. Bogini ta była szczególnie czczona wśród druidów, którzy dbali o czystość natury w niezmienionej formie, bez akweduktów, dróg bitych, miast zaopatrzonych w amfiteatry, odeony, teatry, oberże i termy, dlatego też My Rzymianie wytępiliśmy ich, aby nie przeszkadzali tworzonej przez Nas cywilizacji.

Ludi Apollinares [nony lipcowe]

W nony miesiąca lipca miało miejsce Ludi Apollinares, święto Apollo, boga światłości niebieskiej, promiennym władcą muz zsyłającym natchnienie poetom, opiekunom muzyki, tańca i innych sztuk pięknych. Posiadał nie tylko moc wieszczą, ale i uzdrawiającą. Galowie otaczali poważaniem bardów i trubadurów uwielbiając ich słuchać w długie zimowe wieczory, skąd też feta tego dnia była wielka, a po uroczystościach oficjalnych wierni gromadzili się w teatrach i odeonach na popisy swoich ulubieńców.

Święto Luga, Romy i Augusta [kalendy sierpniowe]

Wigilia kalendów miesiąca sierpnia jest poświęcona celtyckiemu bogowi Lugowi, od którego imienia przyjęła nazwę nasze municipium. Lug był bogiem słońca i światła. W tym dniu odbywa się doroczna pielgrzymka do Lugdunum, toteż cała społeczność prowincji poprzez swoich przedstawicieli w osobach Prefektów, Decurionów i innych osób publicznych i prywatnych zbierała się na Kapitolu Lugdunum w godzinach wieczornych, by w fakelzug (pochód z zapalonymi pochodniami) udać się na błonia miasta. Tam przy ogniskach trwa kontemplacja i obrzędy sakralne, pełne mistyki i medytacji, a nad zgromadzonymi unosi się genius loci.

Następnego dnia odbywają się główne uroczystości pielgrzymki, ku uczczeniu Romy i Augusta. Tłumy w uporządkowanym pochodzie w fakelzug wracają w stronę Candate, kierując się ku Sanktuarium Federalnym Trzech Galii, by uczcić pamięć Romy i Augusta, potwierdzić swoją lojalność wobec Imperium i odbyć modły za pomyślność Romy. Po oficjalnych uroczystościach Censor otwiera Igrzyska w amfiteatrze, które trwają przez cztery dni.

Święto Diany i Apolla [13 sierpnia]

Rodzeństwo Diana i Apollo byli bardzo popularni w Galii, tak samo, jak polowanie było głównym sportem Galów oraz słuchanie opowieści bardów i trubadurów. W dniu 13 miesiąca sierpnia fetowano święto Diany (celtyckiej bogini Rosmerty lub Sirony, lecz nazwa Diana przypadła Galom do gustu i taką nazwę przyjęli). Diana była boginią lasów, dzikiej zwierzyny i wszelkiego stworzenia, co żyje w błogosławionym cieniu zielonej gęstwiny. Fetowano pamięć bogini bardzo uroczyście. Co warte podkreślenia, kult Diany przetrwał okres wczesnochrześcijański, dopiero w VIII w n.e. udało się go zastąpić wspomnieniem św. Huberta.

Święto Sylwana [25 sierpnia]

W dniu 25 sierpnia obchodzono święto ku czci celtyckiego boga Sylwana otaczającej opieką zbiory. Były to dożynki, podczas której ludność wiejska i miejska dziękowała za zbiory. W tym samym czasie w stolicy Imperium obchodzono Ludi Opiconsivia, ku czci bogini Ops, patronce udanych zbiorów.

JESIEŃ

Ludi Romani [4 września]

Główne święta Rzymskie odbywały się 4 września, kiedy miały miejsce Ludi Romani lub po prostu Ludi Magni. W Lugdunum na wzgórzu Kapitolskim wznosi się świątynia Jowisza – Taranis, bowiem tak samo jak Jowisz, największe bóstwo Galów Taranis był wszechwładny, gromowładny i stojący na czele bóstw celtyckich, toteż nie widziano żadnej przeszkody w połączeniu w jedno tych dwóch imion. Ludi Magni było świętem państwowym, gdyż Jowisz był uważany za opiekuna państwa, bronił państwo przed wrogami zewnętrznymi i wewnętrznymi i był patronem wszelkich przymierzy. Jowisz był bogiem ogólnorzymskim, lecz dozwolone było dodawanie do jego imienia innych regionalnych członów jak Zeus czy Ozyrys dla zjednania sobie podbitej ludności prowincji. Z tej okazji odbywały się uroczyste pochody i igrzyska.

Święto Cernunnosa [kalendy październikowe]

W wigilię kalendów miesiąca października obchodzimy święto celtyckiego boga o rogach jelenia Cernunnos (bynajmniej nie są to rogi przyprawione przez żonę), był on królem lasów europejskich, toteż był czczony za męską siłę, bojowość, długowieczność, zamiłowanie do gór i samotności oraz szlachetne rządy nad fauną lasów,

Ludi Fontinalia [13 października]

W dniu 13 października obchodzimy Ludi Fontinalia, święto poświęcone wodzie, źródłu życia. W odróżnieniu od archaicznych Greków, gdzie czczono nimfy opiekujące się źródłami wody, strumykami i rzekami, w Rzymie obiektem kultu była woda sensu stricte tj. wieńczono studnie, puszczano wieńce na wodzie itp.

Ludi Armilustrium [19 października]

Główne święto wojskowe odbywało się 19 października, po odbytej kampanii wojennej, były to Ludi Armilustrium, święto boga Marsa. Podczas tego święta odbywała się przegląd broni oraz obligatoryjna defilada wojskowa.

Ludi Plebei [5 listopada]

W dniu 5 listopada świętował prosty, bowiem było święto Ludi Plebei, zarówno ludność wiejska, jak i miejska świętowała zakończenie prac polowych, fetowano pełne spichlerze ziarna i innych dóbr zebranych z pola pozwalających z ufnością patrzeć na nadchodzącą zimę.